Guatr

Guatr, tiroit bezinin anormal büyümesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Tiroit bezi, boyun bölgesinde bulunan ve metabolizma, vücut ısısı, ruh hali, sindirim sistemi ve kalp atış hızı gibi önemli fonksiyonlarda rol oynayan tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) hormonlarını üreten bir endokrin bezidir. Guatr, tiroid bezi büyüdüğünde veya nodül adı verilen küçük topaklar geliştirdiğinde meydana gelir.

Guatr Nedenleri

Guatrın nedenleri arasında iyot eksikliği, Graves hastalığı, Hashimoto hastalığı, tiroid kanseri, hamilelik, tiroidit gibi durumlar bulunmaktadır. İyot eksikliği, tiroid hormonu üretmek için iyota ihtiyaç duyulması nedeniyle guatra yol açabilir. Graves hastalığı, bağışıklık sisteminin tiroide saldırması sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır ve guatr ile hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid) durumlarına neden olabilir. Hashimoto hastalığı ise tiroid bezinin iltihaplanmasına yol açar ve guatr ile hipotiroidizm (az aktif tiroid) durumlarına neden olabilir.

Guatr İçin Risk Faktörleri

İyot Eksikliği: İyot, tiroit hormonlarının üretiminde kritik bir rol oynar. İyot eksikliği, tiroit bezinin normalden daha fazla çalışmasına neden olabilir ve bu durum guatra yol açabilir. İyot eksikliği, özellikle dünya genelinde bazı bölgelerde beslenme alışkanlıkları nedeniyle yaygın olabilir.

Cinsiyet: Guatr, genellikle kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Özellikle gebelik ve menopoz dönemlerinde hormon değişiklikleri ile ilişkilidir.

Yaş: Guatr, genellikle orta yaş ve üzerinde daha sık ortaya çıkar.

Aile Öyküsü: Ailede guatr öyküsü bulunan kişilerde guatr gelişme riski artabilir. Genetik faktörlerin rolü olabilir.

Graves Hastalığı ve Hashimoto Tiroiditi: Autoimmün tiroid hastalıkları, özellikle Graves hastalığı (aşırı aktif tiroid) ve Hashimoto tiroiditi (tiroid iltihabı) gibi durumlar, guatrın gelişme riskini artırabilir.

Radyasyon Maruziyeti: Boyun bölgesine yapılan radyasyon tedavisi (örneğin, kanser tedavisi) guatr gelişimine katkıda bulunabilir.

Sigara İçme: Sigara içmek, guatr riskini artırabilir, özellikle nodüler guatr ve tiroid kanseri olasılığını artırabilir.

Gebelik ve Menopoz: Gebelik dönemi ve menopoz gibi hormonal değişiklik dönemleri, tiroit bezindeki aktiviteyi etkileyebilir ve guatrın ortaya çıkma olasılığını artırabilir.

Tanı Nasıl Koyulur?

Fizik Muayene: Uzman doktor, tiroid bezinin boyutunu, şeklini ve kıvamını değerlendirmek için boyun bölgesini muayene eder. Bu, guatrın fiziksel belirtilerini değerlendirmek için önemlidir.

Kan Testleri: Tiroit fonksiyon testleri, kanda bulunan tiroid hormonlarının seviyelerini ölçer. Tiroit hormonlarının düzeyleri, tiroit bezinin normalden daha az veya daha fazla çalışıp çalışmadığını gösterir. Bu testler arasında TSH (tiroid uyarıcı hormon), T4 (tiroksin) ve T3 (triiodotironin) ölçümleri bulunabilir.

Ultrasonografi (USG): Boyun bölgesindeki tiroid bezinin detaylı bir görüntüsünü elde etmek için ultrason kullanılabilir. Bu, nodüllerin (küçük kitleler) varlığını veya tiroid bezinin genel durumunu değerlendirmek için yapılır.

Radyoitinografi: Bu testte, radyoaktif iyot kullanılarak tiroid bezinin yapısı ve işlevi daha ayrıntılı bir şekilde incelenir. Bu test, guatrın nedenini belirlemeye yardımcı olabilir.

İyot Tarama Testleri: İyot eksikliği durumunda veya tiroid hormonlarının düzeylerinin belirlenmesinde kullanılır.

Biopsi (İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi – İİAB): Şüpheli nodüllerin varlığında veya tiroid kanseri şüphesi durumunda, bir iğne kullanılarak küçük bir doku örneği alınabilir ve incelenerek tanı konabilir.

Radyasyon Taramaları: Özellikle radyasyon maruziyeti durumlarında, tiroit bezinin radyasyonun etkilerini değerlendirmek için kullanılabilir.

Guatr Kanser Yapar mı?

Tiroit nodüllerinin ilaçla tedavisi ve kontrolü kolayca yapılabilir. Tüm hasta grubunun yüzde 5’inde kanser riski olabilir. Bu nedenle düzenli doktor kontrollerinin zamanında yapılması önem taşır.