Özofagus Kanseri

Özofagus, halk arasında bilinen ismiyle yemek borusu, ağız boşluğunu mideye bağlayan, kas yapısında bir tüptür. Özofagusun besinlerle temas eden iç yüzeyi yassı epitel (skuamöz) hücrelerle kaplıdır; bu hücrelerin kanserleşerek kontrolsüz çoğalmasına skuamöz hücreli karsinom (yassı hücreli kanser) adı verilir. Bu tür kanserler genellikle yemek borusunun orta ve üst segmentlerinde ortaya çıkarlar. Özofagus hücrelerinin, özelikle özofagusun alt kısmında, mide içeriğinden etkilenmesi nedeniyle sindirim sisteminin alt bölgelerindeki organlarındaki hücrelere benzeşip (intestinal metaplazi), kontrolsüz çoğalarak kanserleşmesine ise özofagus adenokanseri adı verilmektedir.

Bu iki ana türün dışında, nadiren özofagus sarkomları (kas hücrelerinden kaynaklanan kanser türü) da görülebilmektedir.

Özofagus Kanseri için Risk Faktörleri

• Yemek borusunun kronik inflamasyonu, kanser gelişimine zemin hazırlayabilir. Özofagusta irritasyona neden olarak özofagial kanser riskini artıran durumlar şu şekildedir:
• Gastroözofagial reflü hastalığı (GERH)
• Sigara içme
• Özofagusta prekanseröz lezyonların varlığı (Barrett özofagusu)
• Obez olmak
• Alkol tüketimi
• Safra reflüsü
• Özofagial sfinkerterdeki çalışma bozuklığuna bağlı yutma güçlüğü (akalazya)
• Çok sıcak içecek içme alışkanlığı
• Yeterince sebze ve meyve yememek
• Daha önceden karnın üst bölgesine radyasyon almış olmak

Tanı Yöntemleri

Yutma güçlüğü veya açıklanamayan kilo verme şikayetleriyle hekiminize başvurduğunuzda, hekiminiz tıbbi öykünüzü dinleyip fizik muayenesini gerçekleştirdikten sonra şikayetlerinize neden olan bir büyüme (tümör) olup olmadığını belirlemek için kimi tetkikler isteyebilir:

Endoskopi: Tanı için genellikle ilk başvurulan tetkik yöntemi olan endoskopide, hekim ucunda kamera olan esnek bir boru ile yemek borunuzun içine bakabilir ve gerekli gördüğü taktirde patolojik incelemeler için kimi örnekler alabilir.

Özofagus ve Mide Röntgeni (Baryum Yutma Testi): Bu test özofagustaki anatomik değişiklikleri görüntülemek için kullanılır. Röntgen ışınları altında tespit edilebilen sıvı bir ilacın yutulması ve yemek borusundan geçişi esnasında görüntüsü elde edilir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: Özofagus kanserinden şüphelenilen vakalarda, tümörün etraf organlara temas edip etmediğini, özellikle karaciğer ve akciğer metastazları olup olmadığını saptamak için kullanılır.

Endoskopik Ultrasonografi (EUS): Endoskopi yöntemindekine benzer, fakat ucunda ultrasonografi cihazı bulunan esnek bir boru yardımıyla tümör üzerinde ses dalgalarıyla inceleme yapılır. Tümörün özefagus duvarının içerisindeki yayılımı ve derinliği ile çevresindeki lenf düğümlerinin durumu tetkik edilir.

Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Bu nükleer test, hücrelerdeki aktiviteyi ölçmek ve olası kanser yerleri hakkında bilgi almak için kullanılabilir. Özellikle uzak organlara, kemiklere ve lenf düğümlerine olabilecek metastazlar hakkında bilgi alınabilir.

Özofagus Kanserinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi hastanın durumuna, tümörün yerleşimine ve yayılımına bağlıdır. Hastalar medikal onkolog, radyasyon onkoloğu ve cerrahtan oluşan multidisipliner bir ekip tarafından tedavi edilirler.

Hastada tümör yaygın evrede değilse ve başka organ tutulumu yoksa ilk tedavi cerrahi ile tümörlü özofagusun çıkarılmasıdır. Özofagusun tamamen çıkarılma işlemine özofajektomi denir. Bu işlemde özofagusun çevresindeki lenf bezleri temizlenir. Hastanın yutmasının sağlanması için mide ile özofagusun geri kalan kısmı birleştirilir. Değişik yöntemlerle mideden ya da bağırsaklardan yapılan özofagusun yerleştirilmesi ile operasyon tamamlanır.

Radyasyon Tedavisi (Radyoterapi): Kanser hücrelerinin yüksek enerjili ışınlar ile öldürülmesidir. Radyoterapi tedavisi özellikle tümörün yerleşimi ve büyüklüğü cerrahiye imkan vermiyorsa cerrahinin yerine tek başına veya kemoterapi ile birlikte kullanılır. Cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için kemoterapi ile kombine edilebilir. Bazı durumlarda ameliyat sonrası nüksleri engellemek amacı ile de uygulanabilir.

Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için anti-kanser ilaçların kullanılmasıdır. Cerrahi öncesinde tümörü küçültmek için veya cerrahinin yerine öncelikli tedavi olarak radyoterapi ile birlikte kullanılabilir.

Palyatif Tedavi Yöntemleri: Hastaların bir kısmında tümör sonucu oluşan özofagus tıkanıklığı bulunan alana stent adı verilen genişletici şemsiye uygulaması yapılarak besinlerin rahat geçmesi sağlanır. Özofagustaki tıkanıklığı açmak için kullanılan bir diğer yöntem lazer uygulamasıdır. Mideye gastrostomi adı verilen hortumlar yerleştirilerek dışarıdan beslenme sağlanabilir.

Yemek Borusu Kanserinin Erken Tanısı Mümkün Müdür?

Yemek borusu kanserinin erken evrelerde yakalanabilmesi ancak gastroskopik inceleme ile mümkündür. Şüphe durumunda gastroskopi yapılarak hem yemek borusu hem de mide güvenli bir şekilde incelenir. Şüpheli bölgelerden parçalar alınarak mikroskop altında kesin tanı konulur.