Böbrek Üstü Bezi Hastalıkları

Böbreküstü bezleri, vücudun birçok önemli hormonunu üreten ve düzenleyen organlardır. Böbreküstü bezine bağlı olarak gelişen hastalıklar, genellikle hormon dengesizlikleri nedeniyle ortaya çıkar ve böbreküstü bezleri tarafından üretilen hormonlarda bozukluklarla ilişkilidir. Bu hastalıklara genel olarak “böbreküstü bezi hastalıkları” denir.

Böbreküstü bezlerinin görevleri arasında korteks ve medulla olarak iki tabakası olan adrenal bezleri kortizol, aldosteron, androjen ve östrojen salgılanırken böbrek üstünün medulla tabakası ise adrenalin ve noradrenalini sentez eder. Ayrıca, böbreküstü bezlerinden cinsiyet hormonları da salgılanmaktadır.

Böbreküstü bezi hastalıklarının belirtileri, genellikle hormonal dengesizliklerden kaynaklanan semptomlara bağlıdır. Her hastalığın farklı hormonlarda bozukluk meydana getirebileceği göz önüne alındığında, belirtiler hastalığa özgüdür.

Teşhis aşamasında, doktor hastanın şikayetleri, fiziksel muayene bulguları ve çeşitli görüntüleme ve laboratuvar test sonuçlarına dayanarak böbreküstü bezi hastalıklarını teşhis eder. Manyetik rezonans, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme testleri kullanılabilirken, kan ve idrar testleri de teşhis sürecinde önemli bir rol oynar.

Böbreküstü bezleriyle ilişkilendirilen bazı önemli hastalıklar şunlardır:

Kortizol

Kortizolun metabolik etkilerinin başında antienflamtuar (ödem çözücü) ve immunosuppressif etki, kan basıncının sürdürülmesi, kemik formasyonun azalması, insulin direncinin artması (diyabetojenik etki) ile lipoliz ve proteolizin artması gelir. Kortizolun aşırı salgılanması beyincik kaynaklı, ektopik veya doğrudan böbreküstü hiperplazisi (kalınlaşması), adenomu veya kanserine bağlı olabilir. Bununun sonucu Cushing sendromu ortaya çıkar. Tipik klinik bulguların başında kilo artışı, gövdesel şişmanlık, ay dede yüzü, ensede kalınlaşma, karın cildinde çatlaklar gelir.

Aldosteron

Aldosteronun aşırı salgılanması kanda potasyum eksikliğine ve hipertansiyona yol açabilir. Bu klinik tablo Conn sendromu olarak adlandırılır. Böbreküstü bezinin medulla tabakasının aşırı fonksiyonu feokromositoma olarak tanımlanan klinik tabloya yol açar. Tansiyon yüksekliği ile birlikte çarpıntı, yüzde kızarma (flushing) tipik bulgularıdır. Cerrahi olarak müdahalesi laparoskopik (kapalı) olarak yapılır.

Addison Hastalığı

Böbreküstü bezlerinin işlev kaybı sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Belirtiler arasında yorgunluk, kilo kaybı, tansiyon düşüklüğü, karın ağrısı ve pigmentasyon bulunur.

Adenoma Hastalığı

Adrenal bezde oluşan bir tür tümör veya kitleye bağlı olarak gelişen hastalıktır. Belirtiler, cilt problemleri, kilo sorunları, tansiyon problemleri ve hormonal dengesizliklere bağlı diğer semptomları içerebilir.

Böbreküstü bezi hastalıklarının tedavisi, spesifik hastalığa ve semptomlara bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavide hormon replasmanı, ilaçlar ve cerrahi müdahale gibi yöntemler kullanılabilir. Tedavinin başarısı genellikle erken teşhise ve uygun tedaviye bağlıdır. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.